จะสู้ หรือ จะหนี คืออะไร ลองสังเกต เมื่อเราเจอสถานการณ์ที่คับขัน ตื่นเต้น ตกใจ การรับมือกับสถานการณ์นั้นของแต่ละคนจึงแตกต่างกันออกไป บางคนเลือกที่จะสู้

บางคนเลือกที่จะหนี หรือบางคนถึงกับช้อค แต่ทำอะไรไม่ถูก มาทำความเข้าใจ ทฤษฎี Fight or Flight Response

จะสู้ หรือ จะหนี Fight or Flight Response คืออะไร?

การตอบสนองแบบสู้หรือหนี  คือ การตอบสนองต่อความเครียดเฉียบพลัน หมายถึง ปฏิกิริยาทางสรีรวิทยา ที่เกิดขึ้นเมื่อเผชิญกับสิ่งที่น่าหวาดกลัวทั้งทางจิตใจและ ร่างกาย

ซึ่งในระหว่างเสี้ยววินาทีที่เกิดเหตุการณ์เหล่านี้ขึ้น ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนอะดรีนาลีน ที่ทำให้ห้วใจเต้นเร็ว ส่งผลให้เลือดสูบฉีดมากขึ้น  เพื่อให้ร่างกายเตรียมพร้อมรับเหตุการณ์ในขั้นต่อไป

เคยได้ยินเรื่อง ไฟไหม้บ้าน แล้วคนอุ้มตู้เย็นมาได้ไหม  

เมื่อร่างกายเข้าสู่การตอบสนองแบบ จะสู้  หรือหนี  จะเกิดกระบวนการนี้ขึ้น Adrenaline สูบฉีด → เพิ่มอัตราการหายใจ + การหมุนเวียนเลือด → กล้ามเนื้อเราเหมือนจะมีพลังงาน แกร่ง แข็งแรงกว่าสถานการณ์ปกติ

ร่างกายเข้าสู่ภาวะพร้อมสู้ = ว่องไวขึ้น รับข้อมูลรอบตัวได้มากขึ้น และช่วยให้เราใช้พลังงานมากขึ้น บางคนก็ถึงขั้นเจ็บปวดจะลดลง หรืออาจจะไม่เจ็บเลยในช่วงเวลาหนึ่ง

เราจึงเคยได้ยินกันว่าทำไมตอนเกิดเหตุการณ์ขับขันขึ้น จะทำอะไรบางอย่างได้โดยที่น่าเหลือเชื่อ เหมือนในภาพยนต์ 

สังเกตได้เมื่อร่างกาย Fight or Flight Response

สัญญาณทางกายภาพที่บ่งบอกว่าการตอบสนองแบบสู้หรือหนี ของคุณเริ่มทำงานแล้ว 

รูม่านตาขยาย : ร่างกายเตรียมพร้อมรับมือ รูม่านตาขยาย→ แสงเข้ามากขึ้น = มองเห็นโดยรอบดีขึ้น

ผิวซีดหรือ แดงก่ำ : การไหลเวียนของเลือดไปยังพื้นผิวของร่างกายจะลดลง แต่การไหลเวียนที่กล้ามเนื้อ สมอง ขา และแขนจะเพิ่มขึ้น สลับซีดและแดงก่ำเป็นเรื่องปกติ

อัตราการเต้นของหัวใจและการหายใจที่รวดเร็ว : เพื่อให้ร่างกายมีพลังงานและออกซิเจนมากขึ้น

อาการสั่น : กล้ามเนื้อตึงและเตรียมพร้อมสำหรับการเคลื่อนไหว 

ไม่ใช่ทุกการสู้กับความเครียดจะจริงเสมอไป 

แม้ว่าการตอบสนองแบบ สู้ หรือ หนี จะเกิดขึ้นโดยอัตโนมัติ แต่ไม่ได้หมายความว่าจะแม่นยำเสมอไป บางครั้งเราตอบสนองด้วยวิธีนี้ แม้ว่าจะไม่มีภัยคุกคามที่แท้จริงก็ตาม

เนื่องจากการตอบสนองแบบสู้หรือหนี สามารถเกิดขึ้นได้จากทั้งภัยคุกคามจริงและในจินตนาการเช่น โรคกลัวบางอย่าง 

หรือจะเป็นแค่ความเครียดจาการสอบ การนึกถึงเรื่องในอดีต หรือการกังวลกับอนาคต Fight or Flight ก็ทำงานได้เหมือนกัน เหมือนสมองไม่สามารถแยกแยะระหว่าง “ภัยจริง” กับ “ภัยที่คิดไปเอง” ได้ทุกครั้ง

ขอบคุณข้อมูลจาก  Verywell mind 

รับมือ Fight or Flight อย่างไร?

ตามจริงเราไม่ต้องจัดการกับมัน เพราะมันคือปฎิกริยาปกติของมนุษย์ แต่บางทีมันนำไปสู่ความเครียดและความกังวลได้

ฝึกหายใจลึก ๆ (Deep Breathing) → ช่วยให้ร่างกายผ่อนคลาย 

 ฝึกสติและสมาธิ (Mindfulness & Meditation) → ลดการตอบสนองทางลบต่อความเครียด

 ออกกำลังกาย → ช่วยเผาผลาญฮอร์โมนความเครียด

นอนหลับให้เพียงพอ → ฟื้นฟูสมองและร่างกาย

บทความอื่น ๆ ที่ Alljit Blog

ที่มา :

How Your Stress Response Works