อารมณ์หนึ่งอารมณ์ ที่หลายคนอาจจะเคยรู้สึก…แต่มักไม่อยากพูดถึงนัก มันคือ ” ความอิจฉา “

ความอิจฉา กับ ความริษยา ต่างกันอย่างไร?

หลายคนอาจใช้คำสองคำนี้สลับกัน แต่จริงๆ แล้วมีความแตกต่างกันเล็กน้อย

• อิจฉา คือ เวลาเราเห็นคนอื่นมีบางสิ่งที่เราเองก็อยากมี เช่น ความสำเร็จ ความสุข หรือรูปลักษณ์

• ริษยา คือ ความกลัวว่าจะเสียสิ่งที่เรามีอยู่แล้วให้กับคนอื่น เช่น กลัวแฟนจะไปรักคนอื่น

พูดง่ายๆ ก็คือ…

• ความอิจฉา = เรา “ไม่มี” แล้ว “อยากมี”

• ความริษยา = เรา “มีอยู่” แล้ว “กลัวจะเสียไป”

ลองย้อนถามตัวเองดูว่า… ที่ผ่านมา เราเคยอิจฉาใครแบบไม่รู้ตัวไหม?

แล้วแท้จริง เรากำลัง “อยากได้” อะไรในใจของเรากันแน่?

สาเหตุของความอิจฉา…มันมาจากไหน?

1. ความไม่มั่นคงภายใน (Self-Insecurity)

เมื่อเราไม่มั่นใจในคุณค่า ความสามารถ หรือรูปลักษณ์ของตัวเอง ก็จะมีแนวโน้มเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น และรู้สึก “ไม่ดีพอ” เมื่อเห็นคนอื่นดูดีกว่า เก่งกว่า หรือมีมากกว่า

2. โซเชียลมีเดีย & ภาพชีวิตที่ถูกคัดกรอง

เรามักได้เห็นแค่ช่วงเวลาที่ดีที่สุดของคนอื่นในโลกออนไลน์ ซึ่งเต็มไปด้วยภาพของความสำเร็จและความสุข

เมื่อเราเอาชีวิตจริงของตัวเองไปเปรียบเทียบกับสิ่งเหล่านั้น จึงเกิดความรู้สึกว่า “เรายังไม่ดีพอ”

3. การเลี้ยงดูในวัยเด็ก

คนที่เติบโตมากับการถูกเปรียบเทียบ หรือขาดการยอมรับ อาจพัฒนาเป็นความรู้สึกว่า “ความรัก” หรือ “ความสำเร็จ” คือสิ่งที่มีอยู่อย่างจำกัด ต้องแย่งชิงกันเท่านั้นถึงจะได้มา

4. การเสพโซเชียลมากเกินไป

คำว่า “อิจฉาฟีด” (Envy Feed) คือปรากฏการณ์ที่เราเลื่อนดูฟีด แล้วรู้สึกอิจฉาคนอื่นโดยไม่รู้ตัว

เช่น เพื่อนเที่ยวต่างประเทศ ในขณะที่เรานั่งอยู่บ้านเฉยๆ จนเผลอรู้สึกว่าชีวิตตัวเองไม่มีค่าเทียบเท่า

แล้วเราจะ “เปลี่ยนความอิจฉา” ให้เป็นพลังบวกได้ยังไง?

1. ยอมรับความรู้สึกอย่างอ่อนโยน

ความอิจฉาไม่ใช่เรื่องน่าอาย แค่รู้ทันและยอมรับว่า “ตอนนี้ฉันกำลังอิจฉา” ก็เป็นจุดเริ่มต้นที่ดีมากแล้ว

2. ถามตัวเองให้ลึกขึ้น

ลองถามใจตัวเองว่า “เราอิจฉาเพราะอะไร?” “เราอยากได้อะไรจริงๆ?”

คำตอบเหล่านี้จะเป็นกุญแจสู่การเติบโต เช่น อิจฉาเพื่อนที่ประสบความสำเร็จ แปลว่าเราก็อยากมีชีวิตที่ดี แล้ววันนี้เราทำอะไรเพื่อสิ่งนั้นได้บ้าง?

3. ตั้งเป้าหมายเล็กๆ แล้วเริ่มลงมือ

เปลี่ยนความอิจฉาให้เป็นแรงบันดาลใจ เช่น อยากเก่งเหมือนใครสักคน เราก็เริ่มเรียนรู้ทักษะนั้นแบบทีละก้าว

เพราะที่สุดแล้ว การแข่งขันที่ดีที่สุดคือกับ “ตัวเราเมื่อวาน”

วิธีดูแลใจ…ให้ไม่ถูกความอิจฉากัดกิน

• สร้างความมั่นคงภายใน
  ให้คุณค่ากับตัวเองในแบบที่เป็น ไม่ใช่สิ่งที่ยังไม่มี
  ลองเขียน “ความภูมิใจเล็กๆ” ในแต่ละวัน จะช่วยให้เรารู้ว่าตัวเองมีคุณค่ามากแค่ไหน

• จำกัดการเปรียบเทียบ
  อย่าลืมว่า…ชีวิตของคนอื่นที่เราเห็นในโซเชียล มันแค่ “เศษเสี้ยว” ไม่ใช่ทั้งหมด

• ฝึกสติและอยู่กับปัจจุบัน
  แค่รู้ทันว่า…เรากำลังอิจฉา แล้วหายใจเข้า–ออกเบาๆ
  อยู่กับมันอย่างอ่อนโยน โดยไม่ต้องรีบผลักไส

• เปลี่ยนความอิจฉาเป็นแรงบันดาลใจ
  ถามตัวเองว่า “สิ่งที่เขามี…เราก็อยากมีใช่ไหม?” ถ้าใช่ ลองเริ่มจากจุดเล็กที่สุดที่เราทำได้

• ฝึกขอบคุณในสิ่งที่มี (Gratitude Journal)
  แค่เขียนวันละ 3 อย่างที่เรารู้สึกขอบคุณ
  เราอาจพบว่า…ความสุขจริงๆ ไม่ได้อยู่ที่ “การมีมากขึ้น” แต่อยู่ที่ “ความพอใจในสิ่งที่มี” ต่างหาก

ลองหลับตา แล้วถามตัวเองว่า…

“เราเคยอิจฉาเพราะเราขาดอะไรในใจ?”

บางที…คำตอบนั้นอาจไม่ใช่สิ่งของภายนอกเลย
แต่อาจเป็น “การยอมรับตัวเอง”
“การให้อภัยตัวเอง”
หรือแค่ “ความอ่อนโยนที่เรายังไม่เคยมอบให้ตัวเอง”